U RIYAAQNAY ROOBKA KA CURTAY PUNTLAND.
Abukar Awale (qaad-diid )
abukar_aw@yahoo.co.uk
Luulyo 27 2013
Kadib markii dowlada ingiriisku ku dhawaaqday inay qaadka ka mamnuucday wadankeeda ayaa waxaa isasoo tarayey calaacalka iyo oohinta kasoo yeeraysa beeraleyda iyo qaar kamida madaxda Kenya kuwaasoo ku eedeeyey dowlada ingiriiska inay dhibaato weyn u geyysteen dhowr milyan oo qof oo kunool gobolka Miraa ee dalka Kenya. Kuwaasoo waa sida ay hadalka u dhigeene ah dad kiristian ah kana mida wadamada boqorada ingiriiska hoos yimaada. Wxayna ingiriiska ugu baqeen in ay ka nowoto go,aankeeda.
Arimahaas iyo ollolahaas ayaa ah mid aan hirgeli doonn go,aanka dowlada ingiriiskuna waa socon doonaa inshaalaah, laakiin beeraleyda Kenya wxay balan ku qaadeen iney qaadka 3 laab uga dhigi doonaan geyiga soomaaliyeed sida Puntland . waxay kaloo beeraleeydu wacad ku mareen inaysan qaadkoodu marna suuq waayeyn lana jabin doono qiimaha qaadka la geeyo Puntland iyo geyiga kale ee Soomaalidu deg-taba, laguna fidindoono dhalinyarada iyo caruurta.
Hadaba aan usoo noqdo nuxurka qoraalkane waxaa Maalinkii shalay ka dhacay magaalada garoowe caasimada Puntland shir balaaran oo kasoo qeyb galayaan qeybha kala duwan ee bulshada oo looga arinsanayo sidii looga hortagi lahaa weerarka circa ah ee suntan wata ( Qaadka ) ee lagu soo daadinayo Puntland lana doonayo in lagu baabi’iyo hanka dhalinyarada puntland laguna gurto miisaaniyada puntland. Shirkaan oo aan ku tilmaami karo ( Roob soo curtay oo loo wada riyaaqay ayaa wuxuu dhacay sidatan.
Waa kan warmurtiyeedkii shirka.
Maanta oo ay Taariikhda Hijriga ahi tahay 16-ka Ramadaan 1434 kuna beegan 25/07/2013 waxaannu Xarunta Jaamacadda Bariga Afrika – Faraca Garoowe- ku qabsannay kulan loogu magacdaray FALANQAYNTA QAADKA IYO WAXYEELLADIISA.
Kulankaas waxaa ka soo qayb galay isla markaasna xogwarranno iyo muxaadarooyin muhiim ah ka soo jeediyay masuuliinta hoos ku taxan:
1. Guddoomiyaha Jaamacadda Bariga Afrika – Faraca Garoowe- Prof. Sheekh Maxamuud Xaji Yuusuf;
2. Wasiirudawlaha Amniga – Dawladda Puntland- G/Sare Cabdullaahi Jaamac Cali;
3. Wasiirudawlaha Madaxtooyada Puntland ee Arrimaha Dawlad-Wanaagga, Maxamed Faarax Ciise (Gaashaan)
4. Wasiir-Ku-Xigeenka Wasaaradda Caafimaadka Puntland, Dr. Maxamed Xirsi Ducaale (Medical Doctor);
5. Guddoomiyaha Maxkamadda Rafcaanka Gobolka Nugaal, isla markaasna ah bare jaamacadeed, Prof. Cabdiraxmaan Maxamed Abshir;
6. Maamulaha Machadka Shareecada ee Khadiija Bintu-Khuwaylid, Sheekh Mukhtaar Axmed Faarax;
7. Guddoomiyaha Ururka Ardada Jaamacadda Bariga Afrika, Mahad Axmed Cumar;
7. Nabaddoon Khaliid Aw-Cali;
8. Ganacsade Daahir Maxamed Faarax (Sanweylood);
9. Eng. Cabdirashiid Cawad Diiriye, Khabiir la shaqeeya Wasaaradda Caafimaadka Puntland, horena u ahaa Guddoomiyaha Jaaliyadda Soomaaliyeed ee ku nool dalka Finland buugna ka qoray arrimaha qaadka;
Kulanka oo uu xiriiriye ka ahaa Wasiirudawlaha Arrimaha Dawlad-Wanaagga (State Minister for Good Governance), waxaa Aayado Quraanka Kariimka ah ka bilaabay Shiikh Mukhtaar Axmed Faarax.
Kaddib waxaa la guda galay in si tifaftiran mdasha looga soo jeediyo Qaadka iyo waxyeelladiisa iyadoo dhinacyo badan laga eegaayo sida hoos ku cad:
1. MAWQIFKA SHAREECADA ISLAAMKU EE QAADKA:
Mawduucan waxaa si waafi ah uga hadlay Shiikh Maxamuud Xaaji Yuusuf iyo Shiikh Mukhtaar Axmed Faarax, waxayna caddeeyeen inuu Qaadku XAARAAN yahay bacdamaa uu si weyn u waxyeellaynaayo shanta shay oo ay daryeelkooda iyo xifdintooda Diimaha Samaawiga ah oo dhammi isku raacsan yihiin, shantaas shay oo kala ah: 1. DIINTA; 2. NAFTA; 3. CAQLIGA; 4. MAALKA iyo 5. NASABKA IYO SHARAFTA.
2. QAADKA IYO WAXYEELLADIISA XAGGA AMNIGA:
Mawduucan waxaa ka hadlay Wasiirudawlaha Amniga oo tibaaxay inay falalka amnidarrada keena oo dhammi ay cunista qaadka ku arooraan. Wuxuu tusaale u soo qaatay shilalka ay sababaan gaadiidka qaadka soo daabula oo ugu yaraan 8 shil sababa toddobaad kasta.
3. QAADKA IYO WAXYEELLADIISA XAGGA CAAFIMAADKA:
Mawduucan waxaa si xeedldheeri leh uga warbixiyay Wasiir-Ku-Xigeen Maxamed Xirsi Ducaale oo qudhiisu takhtar caafimaad ah iyo Eng. Cabdirashiid Cawad Diiriye oo isagu qaadka cilmibaaris kaga sameeyay dalalka Finland iyo Sweden. Wuxuu injineerku qoray buug wacyigelin ah oo qaadka waxyeelladiisa ku saabsan iyo mid ka ballaaran oo uu wax ka qoray laguna soo saaray afafka Soomaalaiga, English iyo Swedish. Wasiirku wuxuu sheegay inuu qaadku qofka cuna ku rido ama u keeno 20-25 cudur oo wada halis ah inta badanna qofkaas ka abbaara maskaxda, dheefshiidka, afka iyo hunguriga iyo meelo kale. Intaas kaddib, injineerka ayaa soo bandhigay natiijadii daraasad ay sameeyeen oo filim ahaan ah.
4. QAADKA IYO WAXYEELLADIISA XAGGA KU-XADGUDUBKA SHAREECADA ISLAAMKA IYO XEERARKA DALKA:
Mawduucan waxaa si wanaagsan u soo bandhigay Prof Cabdiraxmaan Maxamed Abshir oo tibaaxay inuu qaadku sababo ku-xadgudubka Shareecadda Islaamka oo ah saldhigga dhammaan xeerarka dalka u yaal.
Wuxuu kaloo ku xadgudbaa Xeerka Nabadgelyada Waddooyinka arrinkaas oo sababa dhimasho, dhaawac iyo burbur hantiyeed. Wuxuu ku xadgudbaa Xeerka ciqaabta Soomaaliyeed kaasoo ku xadgudubkiisu keeno dil, dhaawac, kufsi, tahriib iyo burcadbadeednimo.
5. QAADKA IYO WAXYEELLADIISA XAGGA DHAQANKA SUUBAN EE SOOMAALIYEED:
Mawduucan waxaa si waayo-aragnimo ah uga hadlay Nabaddoon Khaliif Aw-Cali: Anshaxii suubanaa ayaa laga wada tegey, gaar ahaan haweenka qaadka ka ganacsada oo xishoodkii ka tegey. Sidii ay Culimmadu inoo sheegtay Qaadku waa XAARAAN xagga Shareecada Islaamka sidaas awgeed, haddii aan arki lahaa cid qaadka daafacaysa waxaan u qabsan lahaa si cadna u weydiisan lahaa magtii rag badan oon nabaddoon u ahay oo uu qaadku fadhiid wax-isku-mafalayaal ah ka dhigay, qoysaskoodiina burburiyay!
6. WAXYAABAHA AAN ISTICMAALKA QAADKA UGA SOO JOOGAY:
Ganacsade Daahir Maxamed Faarax (Sanweylood) wuxuu yidhi: Anigu qaadka ma cuno, hase yeeshee waxaan idiin ka sheekaynayaa waayo-aragnimadayda wixii aan uga soo joogay, waana sidatan:
Waxaan u soo joogay iyada oo bilawgii toddobaataneeyadii ay degmada Garoowe oo dhan tirada dadka qaadka cunaa ay ahaayeen 10 qof keliya; iyaguna waxay ahaayeen rag qaadka looga keeno BURCO iyadoo baabuur 2 habeen soo dhaxa lagu soo qaadi jiray. Shirkadaha ka ganacsada iyo beeraleyda ku hawlan qaadku waxay samaysteen waagaas hore qorshe ay macaamiil badan oo cunista qaadka barata ku heli lahaayeen. Sidaas awgeed, waxay waagii hore dadka lacag la’aan ku siin jireen qaadka si ay u bartaan:
Haddii ay laba jawaan oo qaad ah iib ahaan u keensadaan waxay soo raacin jireen laba jawaan oo qaad ah oo dadka lacag la’aan loogu qaybiyo. Sidaas xeesha ah ayay dad badan moorada qaadcunayaasha ugu soo dabeen kuna soo geliyeen, ilaa ay dadkaasi ku mameen ama qabatimeen cunista qaadka (addicts).
Hadda waxaynu maqashoon nahay inay Dawladda Ingiriisku dalkeeda dhowaan ka joojisay qaadka, iyadoo uu halgankiisii dheeraa ammaan ku mudan yahay halyeeyga Soomaaliyeed ee Abuukar Cawaale. Waxaynu kale oo ogsoon nahay inay Madaxda iyo beeraleyda Kenya ay olole adag ugu jiraan sidii ay Dawladda Kenya ugu cadaadin lahaayeen inay go’aankeedii qaad-joojinta ahaa ka noqoto. Haddii ay taas ku guulaysan waayaan waxaa u qorshaysan inay Soomaaliya qaybaheeda kala duwan u soo saddex-jibbaaraan tiradii qaadka ahayd ee ay hore u keeni jireen si aan iyaga wax dakhli ahi marnaba uga baaqan. Sidaas awgeed, waxaa loo baahan yahay in aynu arrintaas ku baraarugsanaanno una helno boqollaal qof oo mintidiin ah sida Abuukar Cawaale.
Ugu dambaystii, Sanweylood wuxuu sheegay inuu leeyahay hotel ganacsi kalena uu ku jiro hase yeeshee uusan
shaqaale ahaan marna u qoranin una qaadanin shakhsiyaad qaad cuna maxaa yeelay waxaan ogahay in qofka qaadka cuna uusan mushaarkiisu ku filnayn sidaas awgeedna ay doonista daroogada qaadku ku xambaarayso inuu meesha uu ka shaqaynaayo waxa uu gacanta ku hayo xado.
7. GEBAGEBADII IYO TALO-SOO-JEEDIN:
Anigu Xiriiriye ahaan kulanka ku wargeliyay inaynu labadeennu wada xiriirnay, wargelin kaddibna, aad maqaal mareegaha Soomaalida loo kala diro aad kulankayagan Garoowe diyaarisay isla markaasna aad codsatay inaad kulanka qudhiisa khadka taleefanka kaga soo qayb gashid. Waxaan kaloo wax ka tilmaamay qaybo ka mid ah halganka adag ee aad joojinta qaadka u soo gashay iyo dhibaatooyinkii kugu soo gaaray. Halkaas markii ay marayso ayaan ku soo wacay anigoo damacsanaa inaan taleefanka codka u furo si loo wada maqlo isla markaasna ay saxaafadda nala joogtay u hadalkaaga u duubato. Hase yeeshee cajalad baa iga qabatay oon farriin kuugu duubay. Muddo ayaannu ku sugnay hase yeeshee kuuma suurtagelin inaad taleefan nagu soo celiso. Galabta qudheeda waan ku soo wacay kumase helin. Haddaba, waxaan goostay aniga oo kooxdii kulanka ka soo qayb gashay oo dhan ka wakiil ah in aan qoraalkan kuu soo diro anigoo diyaar u ah in wixii faahfaahin kale aad nooga baahatid ku soo siiyo, insha Allah.
Si aan ugu maragfuro xubno kale oo xusay dedaalka ay Kenya ugu jirto cadaadiska Dawladda Ingiriiska si ay uga noqoto go’aankeedii qaad-joojinta ahaa, waxaan kulanka ka sheegay maqaalkii aad ugu jawaabtay Raila Odinga, Ra’iisulwasaarihii hore ee dalkaas oo ahaa Afka Alle ku gooye waxaad u ololaynaysaa waa dilidda iyo baabi’inta qoysaska Soomaaliyeed oo Muslimiinta ah! Waa loo riyaaqay jawaabta aad siisay.
Ugu dambayntii, waxaa wadajir loo soo jeediyay:
1. In si buuxda loo soo dhoweeyo loona taageero go’aankii geesinnimada lahaa oo ay qaadatay Wasiirka Arrimaha Gudaha Ingiriiska, Theeresa May, kaasoo dalkeeda ka mamnuucaayay qaadka. Waxaannu aragnay inuu go’aankaasi yahay mid loogu hiilinaayay laguna daryeelaayay jaaliyadda Soomaaliyeed ee U.K.
2. In Abukar Awale looga mahadceliyo dedaalka iyo halganka adag ee uu u soo galay welina ugu jiro sidii qaadka iyo waxyeelladiisa looga badbaadin lahaa Soomaalida, gaar ahaan kuwa kugula nool dalka Ingiriiska.
3. In la badiyo kulannada noocan oo kale ah isla markaasna si joogto ah bulshadeenna looga wacyigeliyo arrimaha qaadka la xiriira oo dhan.
4. In Puntland laga aasaaso Guddiga La-Dagaallanka Qaadka.
Abukar Awale ( qaad-diid )
Gud la dagaalanka Qaadka
https://twitter.com/Abukarawale
==============================
QORAAGA AYEY U GAAR TAHAY QORAALKAAN LOOMAMA FASIRAN KARO TAN RAXANREEB.COM CIDII RABTA IN AY SI GAAR AH MAQAAL AMA FIKRAD U SOO DIRTO RAXANREEB WAXAA LOOGU SOO HAGAAJIN KARTAA ADMIN@RAXANREEB.COM
Use Facebook to Comment on this Post
