PUNTLAND WAY DHAQAAQDAY
Yuusuf Omar
Mashruuc5@hotmail.com
Luulyo 19 2013
Burburkii dawladii dhexe ee soomaaliyeed iyo dagaaladii sokeeye ee dalka ayaa sababay in dagmooyinkii iyo gobaladii dalku kala irdhoobaan oo lakala joogo. Tani waxay keentay isku tashi ah inta dalku xalguud oo dawladeed oo nabadeed oo uu kumidaysan yahay laga helayo in cidwaliba dagaankeedii dhisato oo is maamusho. waxa u horeeyay gobolada waqooyi ama somaliland kadibna waxaa dhibada loo taagay Puntland 1998 dii.
Ilaahay mahadii dagaanada uu kataliyo maamulka puntland waxa uu gaaray hormar fiican iyo nabad galyo mudadaas ilaa maanta.shacabka puntland dagani waa shacab jecel hanaan iyo kala danbayn amaan taasoo ah waa khasab in dawladi jirtaa.mudadaas dheer ee puntland jirtay waxaa lagu soo waday hal fikir oo ah 66 xil dhibaan kadibna doorta madaxwayne iyo ku xigeen. arintaan oo ah hab caalamku dawlado badani ku soo caano maaleen ayaa hadana ah nidaam gaboobay oo duqoobay oo ilbaxnimadu ka hormartay dadkiibaa dhaafay habkaan la maamulayay sidaa daraadeed nidaamkaan kaligii talisnimo waxa uu leeyay dagaal badan iyo iska horkeen bulsho iyo isqabqabsi siyaasi. waynu aragnay inta jeer ee dhiig badan lagu daadiyay kursigaa dhex yiilay 66 xildhibaan. Tani inoogu filan cashar mudaduna mayara ogaada.
Puntland maxaa cusub?
Imaanshihii Madax wayne Dr Abdirahman waxan u aragnaa mid reer puntland u ah guul taariikhi ah oo ah wuxuu keenay fikir cusub wana midan ta loo baahan yahay caalamkuna ku hormaro.waxa shacabku puntland deeqa indhahooda oo arka wax cusub oo hormar ah. hada Dr Abdirahman wxuu keenay in aynu ka gudubno nidaamkii kaligii talisnimo ee dhinacna aynu kusoo faa iidnay dhana dadkeenii qaaliga ahaa baabashay ileen hal qof oo kaa dhintaa wax loo dhigo majiraane. waxa uu inoo wadaa nidaam xisbiyo oo caalamka kajira meelahooda hormarsan ee xasiloon. nidaamkani waxa uu burburinayaa in qofku u fakaro qaab qabiil madama xisbigu isugu jiro qabiilooyin kala duwan. waxa dad waynuhu ee ganayaan xisbigee danta dalku ku jirtaa wax bay kala dooranayaan waxayna dareemayaan xuquuqdooda wadaniyad iyo in shacabku dalka leeyahay.
Talo shacabka laga qarsaday oo dhawrnin isu sheegaan mudo intaan kabadan laguma sii jiri karo.guurida laga guuray habkii hore ee kaligii talis nimo loona guuray hab xor ah oo xisbiyo ah waxay puntland dhaxal siinaysaa ilbaxnimo iyo in ay caalamka la jaan qaadaan. maqabo in maanta caalamku halkuu marayo aynu garan wayno waa maxay xisbi? manta hadaynu baran wayno inaga is dabrayna oo dib isu celinayna oo is indha tirayna oo la dagaalamayna ilbaxnimada iyo hormarka.
Dr Abdiraxmaan wuxuu utagayaa sida uu utagay alle ha unaxariistii Abdullaahi yusuf,sida uu utagay ina xaashi iyo cade muuse laakiin suaashu waxa weeye maxay inooga tageen? dadka nidaamkaa deeqa iyo hormarka shaqsi laguma mashquulo muxuu qabtaa lagu mashquulaa hadaba ninka inoo diyaariyay nidaam xisbiyo wax wayn buu inoo qabtay oo taariikhi ah oo ilbaxnimo ah oo aan ka daahnay.puntland waa in ay ka guurtaa halkay taagan tahay 20 sanadood!!! shacabka puntland wali ma yaqaanaan inay nidaamka xisbiga markaa ma aakhiray ku baran doonaan hadaysan hada aduunka ku baran in uu yahay nidaam jira oo siyaasadeed oo lagu dhaqmo?
Dankamalihi Dr Abdirahmaan iyo inta wax lamaamulaysa hada ee waxaan dan kaleeyahay nidaamka ay noo jeexeen kaasoo anfacaya siyaasiyiinta iyo shacabka puntland.waxaan leeyahay siyaasiyiinta xiisaynaya kursiga madaxwayne nimo hala yimaadeen koow inay taageeraan nidaamka xisbiyo hana kasbadaan dadka hana ogolaadaan hadii laga guleeysto balse puntland dib haloo celiyo oo nidaamkii gaboobay halagu hayo taa nin yeelaya majiro macnaheeduna waxaa weeye hormar la dirir waana fikir ninka aamin san uu laba mid uun yahay doqon ama shisheeye kalkaal la adeegsanayo. halayga raali ahaado shaqsiyaad ma magaacaabin waana jeclahay dadkayga kii mucaarad ah iyo kii mu ayid ah ee waxaan taageersanahay nidaamka maha shaqsi. xisbiyo aan ugudubno oo ninkii fikirkaa wada aan taageerno oo kabaxno sheeg sheega qurunka qabiilka.
Dr Abdirahman waa hogaamiye hana lasiiyo libintiisa maha raganimo in nin libintiis laga xastaa oo aan uula jeedo waxa uu inaga raray nidam gaboobay oo inoo raray nidaam inagu cusub oo aynaan waligeen hore u arag qaarkeena umaqlinba.waqtigaana ina qasbayoo waad aragtaan in dalalkii carbeed ee kaligii taliye haystay iyo caalamka daafihiisa lga diiday nidaam koox yari haysato oo dikteeytar ah kaligii taliye markaa sina uuguma sii jiri karaba kaligii talisnimo markaa waa ku aamanaynaa isaga iyo inta hada hawsha lawadaba hormarka cusub ee ay ka yagleelayaan puntland iyo siyaasadan furfuran ee xisbiyada ah waana guul usoo hayatay guud ahaan soomaali gaar ahaan reer putland waxaana aabe u ah Dr Abdirahman.
Waxaa laynugu xantaa ilbaxnimo wax na waa ka jiraan balse shacabka somaliland waxay yaqaanan maanta waxa xisbiyahay? shacabka puntland ilbaxnimadaa ma gaarin wali soow maha hadaba in aan hore u dhaqaaqno? Dr Abdirahman wixii toos toosin xisbiyada ah ee maamul dhaliilid ah waa lasixi karaa balse laguma qabsankaro xisbiyo maxaad inoogu samayn tani markaa duulan baynoqonaysaa lagu duulaan yahay puntland ogaada taas.hadii xisbiga Dr Abdiraxmaan guulaysto oo isaga uu nasiib u yeesho in uu soobaxo waa khayr balaayo ma dhicin suga fursadiina laakiin mid yeeli mayno in uu mar sadexaad soo noqdo yeeli mayno codka siin mayno ileen meesha dagaal majiro arintu waa siyaasad ah cod iyo kasbasho waa inaan ilbaxnaa samir yeelanaa iyo dulqaad.waa in siyaasiga puntland ee qar iska tuurka ah ee aan dadkiisa u naxayn tiisa uun raba iska ilaalinaa waa inaan dadka la iska layn qaaliga ah laakiin siyaasada nin kii xiisaynayaa farsamo kale ku raadiyaa dhiig maya walaalayaal.
Xisbiyadu waa hormar iyo tartan warninkaan intaa aan ka dhaxalo inoo daaya kuna taageere ileen bari buu tagayaaye.ninkii wax isku hayaa hasoo safto isagoo xisbi ah oo aan ahayn qurun waxaan ula jeedaa qabiil.mucaarad dadka laynaya oo amaan kooda burburinaya oo dib u dhac ku ridaya mucaarad maha waa horar iyo dad qalato loomana baahna kursi baan rabaa dadkaan laynayaa inama qabato maanta. Adeer taageer nidaamkan cusub soo diyaar garoow xisbi ku biir halkaa kasbo shacabkaaga hadaad tahay nin diin leh dad jecel dal jecel kursiga u doonaya in uu dadkiisa iyo dalkiisa hormariyo sidaas ayaan taageersanahay anoon cidna duulaan ku ahayn mu ayid iyo mucaarad danta puntland sidaas ayaan u arkaa. mar hadii reer kii guuray ninkii awrkiisa reer yada saaran waaya ee xirxiran waayaa jabadkaa looga guuraa war puntland guurtaye yaan lagaa tagin hurdoow toos xisbiga dalbo yaan lagaa taginee hurdow toos.
Yuusuf Omar
Mashruuc5@hotmail.com
========================================
QORAAGA AYEY U GAAR TAHAY QORAALKAAN LOOMAMA FASIRAN KARO TAN RAXANREEB.COM CIDII RABTA IN AY SI GAAR AH MAQAAL AMA FIKRAD U SOO DIRTO RAXANREEB WAXAA LOOGU SOO HAGAAJIN KARTAA ADMIN@RAXANREEB.COM
Use Facebook to Comment on this Post
