Wali xukuumaddu goonyaheedaba ma eegin!
Axmed-yaasiin Max’ed Sooyaan
alle_yaqaan99@yahoo.co.uk
Maajo 21 2013
[Dowladda Federal-ka: Gole dejiya oo ku-meel gaar ah u sii maamula Oo isku dhaf ah baan Kismaayo u sii samynaynaa.]
Madax-weyne Xasan SHiikh Max’ud ma hubasan halka aan la’nahay, madax-weynahan u dhaqmay sidii qof qurbo ku raag ahna arrinta waa uga sii daray,.. Soomaali kala tagtay wallaahaysan cid kalana eersanayn cid kastaba ha hadasho Xasan SHiikh Max’ud bay eersan, isagaana dhabarka u ridanaya dhibaatada Soomaaliya ku socota, waxaana la wadaagay eedda 275ka xil-dhibaan ee aad moodo xilkooda inuu ku soo ururay nin kasta inuu ilmihiisa ku korsado magaca golaha shacabka una adeego cid kasta oo taas u suuro gelinaysa!
Madax-weyne Xasan dalka innagama laha waana u sheegaynaa inaysan sax ahayn sida uu wax ku wado… xilka dhammaanteen laynagu mihiyo ee uu hayana isaga gaar uma laha haddii uu garan waayay meesha ay Soomaaliya taalana noqon mayso in lagu xaq-dhowro magac uusan xilkiisa hayn ee ah madax-weynenimada, guud ahaan markaad aad fiiris mas’uuliyiinta inkaar baa inooga dhacaday, waxaana la oran karaa waxbaa u qarsoon, bal Aqristow adigu magacow, kee baad is leedahay daacad bay ka tahay siduu u shaqayniyo?! Anigu haddee aad baan u yaabanahay! Muqdisho war kasta oo inooga yimaado “Anigaa Iri”… ma Xasan baa, ma Saacid baa, ma Jawaari baa, ma Cabdi-Kariim baa waziirka arrimaha gudaha, ma 275ta mid kasta oo ka mid ahba edegta yar lagu ootay baa…sheeg halkee baa caynku ka wreegay?!
Xasan SHiikh, darajada la siiyay uma aqoonsano mid loogu adeegayo ummadda ee wuxuu u fahamsanyahay oo keliya inuu wax ku amro, wax ku caburiyo, awood ku sheegto macna kalana uma garan, wuxuuna u egyahay nin yaqaan wuxuu rabo laakiin aan ogeyn waxa laga rabo, waana dhibaato inteeda la eg…eray kasta oo uu leeyahay wuxuu salka ku hayaa anigaa iri, waxaana ku kala fogaaday oo uu sii kala geeyay ummadnimadii iyo qoomiyaddii Soomaaliya.
[Waxa maqanba xukuumaddu isma weydiin! ]
Wuxuu iska dhigay nin dal iyo qaran dhaqan haysta, wuxuu isla markii la doortayna muujiyay qab iyo oraaho taagtaagan oo ah kuwii suuqa looga hadlayay ah, wuxuu si cad isaga indho tiray waaqaca runta ah ee dalka ka jira, wuxuuna ku dhaqmay wixii uu is moodsiinayay isago hareer maraya xaqiiqda hor taal, illaa iyo haddadan la joogo wuxuu u egyahay nin Muqdisho kaga maarmay dadka iyo dalka intiisa kale, wali xukuumaddu indhahaba ma kala qaadin, goonyaheedba ma eegin! Waxaa isku kaaya haya dhaqanka shacabka Soomaaliyeed ee dhiigga iyo dhaqanka iyo diinta wadaaga iyo siyaasiyiin aad u tartiibsanaya arkana halista Xasan SHiikh Max’ud uu dalka ku sii wado, laakiin Xasan wali gudintii buu ku garaacyaa laantii uu saarnaa!
Wuxuu garan la’yahay in dalkii dhammaa maqanyahay, wuxuu garan la’yahay waxa burburay waxa ay yihiin, wuxuu garan la’yahay in ummadda ururin iyo walaalayn uga baahantahay, wuxuu garan la’yahay in xilka loo dhiibay uu macnihiisu ahaa inuu dadka u fidiyo gogol ay isugu yimaadaan, oo waa hagaagee taas xaggee baa lagu tegayaana?…waa layna haystaa Xasan iyo kuwo badan oo la mid ah oo laynagu qabsanayaana waa joogaan, maalin kastana 275 baahan oo soo doorta la dhaho nin la soo lacageeyay oo ay rag soo xusheen laynoo waayi mayo…maxaa talo ah?!
Niman dunida jecel! Oo aan naf, mood iyo maal aan waxba quuri karin baa lanyagu imtixaanay oo layna hor dhigay, oo xataa marar baad ka shakinaysaa waxay rumaysanyihiin, tusaalaha ugu yaabka badan ee mas’uuliyad darrada muujinaya waxaa ka mid madax-weynaha, ra’iisal wazaaraha iyo wasiirkooda arrimaha gudaha sida ay uga jawaabeen doorashadii ka dhacday Kismaayo!….shaki kuma jirin awalba dowladda waa ay ka soo hor jeeday shirarkii iyo dhismihii maamulka Jubbaland ee halkaas ka socday, sax iyo khalad miday doonto ha ahaato, laakiin waxaa cajiib beenta la wada ogyahay oo ah in mas’uuliyiintaas ay yiraahdaan “ Axmed Madoobe iyo Barre Hiiraale ayaa is haysta oo ay u ekaysiiyaan in labada nin doorasho wada galeen” macnaha waa in shacabkaaga hortiisa been intaas la eg lala yimaado….
Waxay ku habooneyd ama ha u fiicnaato ama ha u xumaatee kolayba meeshii la kala joogay ninna ka soo tanaasuli maayee “Doorashada Axmed Madoobe ma aqoonsanin!” laakiin sida hadda ay u hadleen mas’uuliyiintaas waxay mujinaysaa inay yihiin dad ay wax kasta ka suuroobi karayso, sida ay hadda wax kuwadaana ay tahay inay dadkaan horay ay u soo kala dileen hadana sii kala fogeeyaan, waxaan xasuusnahay SHariif Xasan SHiikh Aadan baan maalintii la doortay maalmo ka dib waxaan ku iri “SHariifow fursad baad heshay aad qaali u ah, nasiibkaa ku keenay! Waxaad yeeshaa magac adduun iyo raali aakharo ka raadso, oo meel dhexe arrimaha xukuumadda iyo kuwa mucaaraday ka istaag, waa intaasoo Alle ummadaan wax tar uga dhigaayee!…” maalin kasta nin aan la aqoon baa nasiibkaa keenay miyaa?! Nasiib?
Tuke caano waa heli karaa laakiin ma calfado! Bal waziirkaan arrimaha gudaha iyo Saacid iyo Xasan SHiikh laba daran baa hor taalee intay Acraabnimada ka weynaadaan tii badbaadinta umadda xigta ha qaataan! Carpet gaduudan iyo diyaarad la sii saarnaado iyo niman aydan isku dan ahayn ag fadhigooda iyo baryadooda wax ay bedelayaan ma jirto! Balse waa sharaf dhac, mararka qaarkood markaan madaxda Soomaalida oo la fadhiya madax shisheeeye ah oo tie xiran arko.. anigaa dreema yaxyax! Nin qaawan oo isu haysta inuu dhar qabo!
Cuno-qabatayntii hubkaa dowladda laga qaaday! Laakiin waxaysan is weydiin yaa is dagaalaya?! Mise Xasan iyo xukuumaddiisa waxay fahmi la’yihiin hubkaan in nin kasta gacantiisa uu soo galayo?!….aad baan uga xumahay xukuumaad sidii ciyaalkii yar-yaraa dhagxyada ay tuurayso, waxaan shaki ku jirin in hub faro badan uu dalka galay nin kastana gacmihiisa buuxaan in ku filanna haysto, waxaan shaki ku jirin in shirkado hubka iibiya arkayna caqliyadda siyaasadda dalka taala iyo kalsoonidii dad-weynaha oo ay xukuumadda hadda jirta sii kala dishay ay mar hore suuqyo ka samaysteen dalka.
DHaxalka aan rabno inaan ka tagno fool- xummaa! Bishii la soo dhaafay ee April 27keedii waxaa gudoomiyaha barlamanka iyo xukuumadda ay is hor taageen mooshin ka dhan ahaa heshiiskii madax-weynayaasha Soomaaliya iyo Somaliland si sharci darro ah oo xoog sheegasho ah, Jawaari oo arintaas ka hadlayeeyna wuxuu isku dayay inuu dadka ku qanciyo guddi baan u saarnay oo ay wada hadlayaan xil-dhibaanadii mooshinka keenay! Mooshin barlamanka la keenay oo guddoomiyaha guddi u saarayo, waxaa iska muuqanaysa in loo bareeray caburin in lagu sameeyo ha’yaddii sharci dejinta, tan shalay dhacday ee askartu ku kala eriday kulan ay wada yeelan lahaayeen xil dhibaano barlamanka ka tirsann oo mooshin ka dhan ah xukuumadda ra’iisal wazaare Saacid keeni lahaa iyadana waxaa sbab u ahaa tijaabadii hore oo aysan ka gilgilan barlamanka, waxayna ku tusaysaa sida xukuumaddu uga go’ntahay maquuninta hay’adaha qaynuuniga ah.
Waxaan ka xumahay waxa barlamanka ku dhacay iyo sida uusan Jawaari uga hadlayn isagoo waliba ku magacaaban Af-hayeenka baarlamanka (The Speaker), aamusnaanta Max’ed Cusmaan Jawaari macno badan bay xambaarsantahay, waxayna marqaati u tahay sida ay isugu milmeen xafiiska madaxtooyada iyo xafiiska af-hayeenka, waxaa kaloo shaki weyn iyo mad-madow badan gelinaysaa inta ay la egtahay xoriyadda dadka aan u haysano inay xil-dhibaano inoo yihiin iyo haybadda ay huwanyihiin (Immunity), Caydiid Ilko-xanaf muxuu la aamusanyahay?!waa weydiin aan laga tegi karin.. Meeshu ma cabsi baa jirta?! Wax badan baa qarsoon oo aan dhab la macnayn karayn.
Madax-weynuhu wuxuu ku fooraraa lix tiir oo uu jeebkiisa kala soo baxay oo uusan cidna kala soo tashan, baarlamaan aan la hor geyn, mudnaantooda aan cidina ka baaraan degin hadal kasta oo uu jeedinayana uu uga dhigay hal-ku-dheg (Slogan), fikradihiisana dhammaantood wuxuu u arkay inay yihiin sharci dastuurka ka mid ah.
[Jubbooyinka 90 maalmood maamul KMG ah!... Kenya iyo Itoobiya dalka ka ceyri ]
Waxaa wararka hadda soo baxaya ay sheegayaan in madax-weyne Xasan SHiikh, ra’iisal wazaare SHir-doon iyo waziirka arrimaha gudaha Cabdi-Kariim Xuseen Guuleed oo isagu ah gacanta midig ee madax-weynaha ay qorshayniyaan inay dhisaan gole loogu magac daray Golaha Xasilinta iyo Wada Xaajoodka ee Gobollada Jubboyinka.
Sida ay qorshayniyaan madax-weynaha iyo raggiisa, golahan ayaa muddo sagaashan casho ah sii maamulaya gobolladaas, mudadaasna waxaa la soo diyaarinayaa doorasho hor leh oo ka dhacda halkaas iyadoo ay kala bar ergooyinka wax dooranaya ay keenayso dowladda, talada ay nimankan wadaan ayaa waxaa ka mid ah haddii uu madax-weynaha Jubba land ee hadda la doortay Axmed M. Islaam (Axmed-madoobe) uu taladaas ka hor yimmaado inay ku amraan ciidammada Kenya inay xabsiga Muqdisho u soo taxaabaan, madax-weynaha iyo raggisa wax walaac ah kama muujin dhinaca Barre Hiiraale.
Waxay madax-weyne Xasan SHiikh iyo ragiisa isla garteen haddii labadaas arrimood ay shaqayn waayaan in marka hore xukuumaddu si cad ugu dhwaaqdo in dowladaha Kenya iyo Itoobiya ay ka baxaan dalka Soomaaliya ka dibna ay dowladdu isticmaasho wax kasta oo u suuro gelinaya hanashada maamulka Kismaayo iyo guud ahaanba Jubooyinka.
Arrintan ayaad moodaa in taladeed laga qarinayo xubnaha kale ee golaha xukuumadda iyo waliba barlamanka oo isagu hadda la oran karo awood baa lagu maquuniyay, mana ka hadli karayo arrimaha muhiimka ah ee dalka.
Waxay arrintan haddii ay dhabowdo ay noqonaysaa talaabadii ugu muhiimsanayd ee ummadda iyo dalka kala goyn lahayd, waxayna irridaha u furaysaa burbur kale iyo colaad ummadda dhexdeeda ka bilaabata,waxaase shaki weyn ka jiraa kartida iyo awoodda xukuumaddu rabto inay qorshayaashaas ku fuliso, sidoo kale, haddii arrintu sida loo sheegayo ay dhab noqoto waxaa shaki la’aan ah inay taas horseedayso oo keliya in jabhadnimadii iyo dagaaladii beelaha dib loogu laabto, xalkuna ma aha in maanta laga hadalo bixidda ciidammada AMISOM ama ha noqdaan kuwa jooga caasimadda Muqdisho ama gobolada kale.
Hadalladaas waxay muujinayaan oo keliya colaad, waaba haddii ay jiraan, taladuna waxay ku quruxsanayd in dowladdu ay u hoggaansanaato rabitaanka shacabkeeda, gacanna ku siiso maamulada ay dhisanayaan, beelo is haysto ma jiraan, dhibka waxa wada oo aan waliba ixtiraamayn dadka deegaannadaas ku nool waa dowladda oo uu u horeeyo madax-weyne Xasan SHikh iyo siyaasiyiin ku dhowdhow isaga iyo dad xafiiskiisa laga soo abaabulay, arrintan waxay keenaysaa keliya deggenaansho la’aan iyo colaado soo noqda, madax-weynaha isagaa yaqaan danaha uu ka leeyahay gobolada Jubooyinka waxayse ku haboonaan lahayd inuu dariiq siyaasadeed iyo maamul u soo maro ee ma ahayn inuu colaad soo abaabulo iyo fidno dadka deegaanka laysga hor keenayo iyadoo aysan jirin sabab taas ku qasab ka dhigaysa.
[ Federal-ka: labo gobol iyo wixii ka badan baa ku midoobi kara, hadalkaas waa cadyahay in la macneeyana uma baahna! ]
Waxaa iyadan xusid mudan mar kasta oo madax-weynaha iyo siyaasiyiinta la fikirka ah ay ka hadlayaan Federalismka waxay ku celceliyaan labo gobol baa ku midoobi kar ee labo beel ma aha!!…waa hadal xaqiiqda aan laga sheegin, waa hadal aad moodo sida loogu celcelinayo iyo sida uu runta uga fogyahay in dano badan lagu qarinayo, maxaa yeelay, taas wax dhib ah oo lagu cilladeeyo kama muuqdaan, Aan wax qalano mindiyahana qarsano! Sababaynta madax-weynaha iyo ragga ay isku ra’yiga yihiin ma aha cillad sharci lagu salayn karo mana aha , maxaa yeelay asal ahaan sababaha federalism-ka dad badan oo Soomaali ah u qaateen ama u aaminsanyihiin ayaa ah ; I) Ammaan iyo Kalsooni. II) Xoriyad maamul siyaasadeed deegaan ahaan….
Marka aad fiiriso dhibaatadii dhacday nin kasta gobolkiisii buu dib ugu laabtay isagoo beel ah, laakiin iyadoo ay sidaas tahay hadan danaha ka dhexeeya deegaannada beelnimo waxba uma dhimin, waxaana taas daliil u ah maantadan aan joogno iyadoo aysan weli meelaha qaarkood ka jirin wax maamul ah hadana deegaan kasta beelaha kala duwan ee Soomaalida waa wada joogaan, Puntland iyo Somaliland iyaga iskaba dhaaf warkooda, oo beelaha Soomaaliyeed ee ka soo cararay colaadaha ka jiray Muqdisha iyo gobollada ku hareeraysan ee koonfurta maanta mehrado waaweyn bay ku haystaan deegaannada maamuladaas iyagoo aysan jirin cid takoorta ama beel ahaan u dhibaataysa.
Meesha la rabo in la abbaaro waa in dowladdu ay dib u dhistaa kalsoonidii dadka ka dhexaysay, iyadoo u maraysa inay ku ixtiraamto rabitaankooda aan ka hor imaanayn qaynuunka iyo dastuurka dalka, fikradda laba beelood ma midoobi karaan iyo waa midoobi karaan uma baahana in buun la qaato, laakiin waxay u baahantahay oo keliya in la ilaaliyo sharciyada iyo qaynuunka dalka u yaala, lana adkeeyo ilaalinta xuquuqda muwaadhinka, iyo u sinnaanshaha fursadaha shaqooyinka iyo xilalka.
Madax-weynaha iyo ragga ay isku fikirka yihiin waxaad moodaa in hadalkooda wax badan ku qarsoonyihiin, waxayse ka tagyaan in xasaasiyadda ku celcelinta arrintan ay tahay mid dadka sii kala fogaynaysa, iyadoo waliba ay dad badan oo Soomaaliyeed qabaan inaysan daacad ka ahayn isla markaasna aysan ku dhaqmin waxa ay ku hadlayaan laakiin ay dano kale ka leeyihiin ku celceinta hadalkaas…..Dowladdu indhaha ha kala qaado, sharcigana ha dhowrto!
=================
QORAAGA AYEY U GAAR TAHAY QORAALKAAN LOOMAMA FASIRAN KARO TAN RAXANREEB.COM CIDII RABTA IN AY SI GAAR AH MAQAAL AMA FIKRAD U SOO DIRTO RAXANREEB WAXAA LOOGU SOO HAGAAJIN KARTAA ADMIN@RAXANREEB.COM
Use Facebook to Comment on this Post
