DAL JIRE DAHSOON
Ayanle M. Jama
ayanlenuuh@yahoo.com
Luulyo 25 2013
Allaha u naxariisto geesiyaashii soomaaliyeed ee dalkeena u soo halgamay ee soomaali oo dhana lahaa. Allahayow maxaa dad naftooda u waayey sharafta iyo qaranimada soomaliyeed: Maxaa dad u curyaamay soomaalinimada dad badan aysan dhadhansanayn micnaheeda maantay. Maxaa dad bada oo soomaali dhafar u galay danta iyo gobanimadii noo dhalatay xiligii aynu gumaysiga la dagaalamaynay. Maxaa caruur badani waalidkood ku waayey baadi goobkii soomaalinimo.
Miyaad akhristoow jiriiracootaa markaad aragto umadaha aduunka ku nool oo taariikhdooda iyo xornimadooda u dabaal degaya? Miyaad qaracantaa markaad aragto caruurtooda oo loo soo banaan bixinayo meelaha feestooyinka oo nalal qurux badana loogu daaro hawada (fire works). Maxaad dareentaa markaad aragto iyagoo iskuulaadku lagu abaabinayo macaanka dalkooda iyo dadaalkii awoowayaashood sameeyeen si ay xornimo ugu noolaadaan.
Hadaba akhristaha qaaliga ahoow maxaad u malaynaysaa in ay jeclaan lahaayeen hadii loo sheego DAL JIRAYAASHII DAHSOONAA marxalada aynu maanta ku suganahay?
Umad kasta waxaa u soo kaca jiil xiliga ay marxaladu meesha ugu xun marayso. Jiilasheena nool maanta side baynu uga gudbi karnaa imtixaanka maantay na horyaal?
Bal aynu isla eegno qodobadan hoos ku qoran:
- Marka ugu horeeya waa inaynu helnaa mowqif mideeya dadka saaxiibka u ah inay dalkooda iyo dadkooda badbaadiyaan
- Waa inaynu ku riyoono soomaali sidii ay ahaan jirtay in aynu ku soo celin karno, dabadeedna aynu qorsho degno, dabadeedna aynu ficil ku darno qorshahaynu degnay, si aynu u guulaysano
- Waa in aynu helno dad isku figrad ah balse aan isku raacin isku reer
- Waa inaynu helno dad xirfad iyo karti sida looga dhaqmo aduunka maantay leh
- Waa inuu mowqifkeenu ahaado wax ay soomaalida intooda waxgaradka ay fahmi karaan dabadeedna ay ka dhaadhicin karaan bulshada guud
- Waa inaynu awood u leenahay in aan umada ka dhaadhicin karno inay ilaashadaan, qaranimadooda, madax banaanidooda iyo xadadka dalkooda lama taabtaanka ah
- Waa in aynu yeelano karti aynu soomaali inteeda badan isugu keeni karno
- Waa inaynaan marna gorgortan ka gelin waxaanu nahay iyo waxaan aaminsanahay
Hadaba maxaa anaga noo diiday hadii hal gabar oo maraykan ah (Rosa Parks) ay boqolaal sano waxay dadkeedii garan waayeen ay iyadu garato inaan anagu teena garan weyno. Gabadhaas oo diiday baska dadweynuhu raacaan inay gadaal fariisato. Xiligaas oo ay madowgu fariisan jireen gadaal, cadaankuna horey. Geesinimadii gabadhaasi waxay dhalisay in madowgii maraykankaa ahaa ee la adoonsan jiray ay xuquuqdooda u diriraan dabadeedna loo ogolaado meesha ay rabaan inay baska ka fariistaan.
Waxaa kale oo xusad mudan wiilkii south Africanka ahaana ee aduunka caanka ka ah maantay Nelson Mandela. Waxaa maxkamad la soo saaray 1964 isagoo loogu hanjabayo in lagu xukumayo dil. Hadaladii uu yiri maalintii maxkamada la saarayey waxaa ka mid ahaa: waxaan raali ka ahay inaan u dhinto waxaan aaminsanahay oo ah in dadka reer south Africa ay ku wada noolaadaa si xor ah oo dimoqraadiyadi ay ku jirto: wax intaa ka yarna ma qaadanayo kumana qancayo. Taasi waxay dhalisay in xabsi loo taxaabo dabadeedna uu noqdo geesi hadafkiisii gaaray ka dib in ku dhaw sodon(30) sano isagoo todobaatan jir ah.
Geesiyaashii Soomaaliyeed ee taariikhdeenu xustana waxaa ka mid ahaa Axmed Gurey, Sayid Maxamed Cabdulle Xassan, sadex iyo toban (13) kii leegada, Xaawo taako, cabdulaahi ciise, cabdirisaaq xaaji xuseen, Madaxweynayaashii dalkeena soo maray Aaden cade, Cabdirashiid Cali sharmaarke, Maxamed Siyaad Barre (intaba allaha u naxariistee) intuba waxay ka shaqeeynayeen dano soomaaliyeed taasoo ay baal-dahab kaga mutaysteen taariikhdeena.
Hadaba akhristow maxaa maantay nala gudboon si aynu majaraha dib ugu soo qabano Maandeeqdeenii marin habowday?
Ayanle M. Jama
waa Aqoonyahan Ku nool Minnesota, USA.
Jaamacada Minnesota (University Of Minnesota)
Mahad-sanidin
========================================
QORAAGA AYEY U GAAR TAHAY QORAALKAAN LOOMAMA FASIRAN KARO TAN RAXANREEB.COM CIDII RABTA IN AY SI GAAR AH MAQAAL AMA FIKRAD U SOO DIRTO RAXANREEB WAXAA LOOGU SOO HAGAAJIN KARTAA ADMIN@RAXANREEB.COM
Use Facebook to Comment on this Post
