Golaha Badbaadinta Soomaaliya armay naf-ta kusoo celiyaan dowladdan sii dhimaneysa?!
Farah Warsame
Bile1971@hotmail.com
Luulyo 22 2013
Faarax Warsame
Waxaan maq-maqalayay in qaar ka mid ah siyaasiyiintii Soomaaliya hore u soo maray xilalka waaweyna kasoo qabtay Soomaaliya ayaa magaalada Nairobi ka aasaaseen gole la magac baxay Golaha Badbaadinta Soomaaliya. Waa magac wanaagsan waana gole marka dhinac laga eego u baahan in la dhiso maadaama la doonayo in la helo cid u damqata dalka kana damqata dhabbaha halista ah ee dowladdani kusii socoto. Dhinaca kale markaad ka eegto waxaa suurto-gal ah in golahani uu hurdada ka kiciyo dowladdan sii socota ee Soomaalidu ka rajo dhigtay.
Haddii hadafka golahan loo aas-aasay ay tahay in lagu badbaadsho Soomaaliya, waan soo dhaweynayaa, laakiiin uma qalanto dowladdan in la saxo waxna la taro dhow arrimood awgood.
1) Dowladdan waxay taladii waddanka kusoo koobtay magaalada ay dagan tahay oo qiyaas ahaan u dhiganta 5% baaxadda dhulka ay soomaalidu dagto oo ay sheegato in ay dowlad u tahay.
2) Haddii ay sii socotana waxay kusoo koobmi doontaa Villa Soomaaliya marka laga tusaale qaato magaaladaa laftigeeda oo dadku qaab qabiil u sii kala baxbaxayaan taas oo soo celin karta khadadkii cagaarnaa ee beelaha & qabqablayaasha.
3) Waxay si cad oo aan gabad la heyn uga hor yimaadeen dastuurkii dalka loo soo dhisay ee waqtiga & maalka badan ku baxay, iyaguna ku yimaadeen.
4) Waxay dagaalo ka huriyeen degaano nabdoon, iyagoo weliba aan qarsaneyn ku lug lahaanshaha dagaaladaas sida madax dowladda ka tirsan oo goob jog ka ahaa, dhinacna la safnaa.
5) Waxay u tafa-xeyteen khalkhal gelinta maamul soomaaliyeed oo soo jireen ahaa (Puntland) maamulkan oo horseed u ahaa dhismaha dowladdan iyagoo kuwo maamulkaa la mid ah soo dhaweeyay sokeeye-na ka dhigtay.
6) Waxay galeen khiyaanooyin qaran oo waaweyn oo uu ka mid yahay heshiisyadii badaha, dhulalka & hantida qaranka ay uga iibiyeen shirkado & dalal shisheeye.
7) Waxay maamulkii federaalka oo sida aad magaca ka fahmeysaan ah magac baahsan oo dadku awoodda leeyihiin ka dhigeen mid uu leeyahay koox 5 illaa 10 aan ka badneyn oo cidda ay u shaqeeyaan aan la garaneyn.
8) Hantidii qaranka & kaalmadii caalamka ayay si aan sharciga waafaqsaneyn u lunsadeen uguna takri faleen sida ku cad warbixiintii Qaramada Midoobay ee ku saabsanaa lunsada malaayiin doolar oo Baanka Soomaaliya lagala baxay
9) Madaxda Dowladdan ayaa laftigoodu guusha ku helay doorasho aan xalaal aheyn sida lagu caddeeyay warbixintii ugu dambeysay ee ay soo saareen Golaha Qaramada Midoobay ee la socodka cuna-qabateynta hubka Soomaaliya. (Hal xaaraan ahi Nirig xalaal ah ma dhasho) waa maahmaah soomaaliyeed oo wax badan ku fahmsiin karta.
Waxaa intaa dheer oo dadka oo dhammi ka warqabaan in dowladdani tahay dowladdii ugu horreysay ee Soomaaliya soo marta oo iyada oo 30 casho jirta, ummaddii shaki ku kala abuurtay!!!. Wixii 30-kaa casho ka dambeeyayna daqiiqadba daqiiqadda ka dambeysa dhiiqo lugta la sii galeysay illaa ay gaarto heer ah markii ay 5 bilood sii mareysay in dadkii soomaaliyeed ku qiyaaseen in dowladdani dalka dib ugu celineyso dagaaladii sokeeye ee ahliga ee 1991-dii dalka soo maray.
Halkan ka akhriso siduu xaalku ahaa maalmo uun kadib markii dowladdan la doortay & sida dadku ahaayeen oo aan maqaal ka qoray, maqaalkan oo in ka badan 50 bog oo soomaali ah daabaceen. http://www.raxanreeb.com/2012/12/madaxweyne-sh-shariif-ma-la-tabay-mise-anaa-mooday-wq-farah-warsame/
Haddii intaa oo arrimood iyo kuwo kasii badan ay jiraan welina soo wadaan qorshayaal kuwaa ka sii khatarsan oo dalka & dowladdaba dhibaato u horseedi karta. Waxaa soo muuqday ururkan ay siyaasiyiintan culuculisi ku bahoobeen. Waa masuuliyiin qaran waana waajib in talo ka geystaan dalkoodii hooyo, maadaama intooda badani ay wax ku soo barteen canshuurtii dalka, waajibna tahay in ay dalkii wax baray wax uga soo celiyaan.
Laakiin arrinta meesha soo geli karta oo maqaalkani horudhaca u yahay ayaa ah in soo muuqashada golahani dhiiro-gelin karto dowladdan sii socota, iyagoo markaa (waa dowladdee) isu arki kara in ay yihiin dad wax ka khaldameen sixina kara ama is-bedel sameyn kara taasoo ah wax aan meeshaba ku jirin.
Haddaba su’aalaha dadka arrimaha dowladda wax ka yaqaana ama siyaasadda odorosa is weydiinayaan ayaa ah:
YAA DOWLADDA SAXAYA? Ma siyaasiyiinta Nairobi ku shiray ee golaha Badbaadinta Soomaaliya la baxay mise ciddii xaqa u laheyd in ay saxdo ee golaha Baarlamaanka & Maxkamadda Sare? Haddii kuwii sharciyadda u heystay in ay saxaan fowdada qeyb ka yihiin ama awooddoodii lala wareegay sida muuqata, muxuu noqon karaa xalka rasmiga ah ee kama dambeysta ah?
Jawaabaha & aaraadu wey kala duwanaan karaan, laakiin fikirka saliimka ah wuxuu na oranayaa mar haddii ciddii xaqa u laheyd in ay arrimahan wax ka qabtaan ay ka gaabsadeen howshooda ama qeyb ka yihiin fowdada ama awooddoodii lala wareegay sidaad doonto-ba u dhigoo, waxaa muhiim ah in laga fakaro qaabka loo badbaadin karo DALKA, qaar haddaan ka sheego-na waxaa ka mid ah:
a) In Madaxdani si toos ah oo aan gabad laheyn arrintan shanta ula soo galaan iyagoo ka saaraya arrintan wax u sheegid iwm ah, una badalaya wax-qabad.
b) In la helo meel dhex-dhexaad ah oo dalka soomaaliya ka mid ah oo lagu qabto shir ay ka soo qeyb galaan dadka wax-garadka (elite) u ah Soomaaliya.
c) In halkaa lagu dhameystiro waxyaabihii dowladdani ka baaqsatay in ay wax ka qabato ee dastuurku qeexayay sida in la dhiso maamulada kale ee federaaalka, dhisamaha golaha odayaasha (senate-ka) loo yaqaan, dibna loo saxo dastuurkii ay ku ciyaareen.
d) Iyo in la helo magaalo si KMG ah caasumad ugu noqon karta Soomaalida oo aan lakala sheegan, dadkana u dhaxeysa oo howlaha dalka lagu badbaadinayo lagu wado
Ugu dambeyn waxaan kusoo gabagabeynayaa qoraalkeyga, haddii hadafka & ujeedada loo aasaasay Golaha Badbaadinta Soomaaliya ay tahay in ay badbaadiyaan dalka, buuxinayaan shaqadii ay dayacday dowladdan waa fikir wanaagsan oo macquul ah, tariikhda geli doona mustaqbalka, soomaliduna soo dhaweyn doonto. Laakiin haddii arrintu tahay hadal-tiro iyo sidaa dowladdu ha sameyso, waxay ila tahay waxba soo kordhin mayso maadaama hore looga quustay dowladdan wax u sheegis iyo waxa la midka ah cid ay dhageysato-na heysato (Damul-jadiid). Waxaa marka loo baahan yahay in la helo qaabkaa qaab ka duwan oo IS-BADAL dhab ah oo dalka & dadka lagu badbaadinayo lala yimaado, haddii lagu sii fiirsado dowladdan qaabka ay hadda howsha u wado, waxaa imaan doonta maalin dadka soomaaliyeed ka shallaayaan (runtu ragga waa ka nixisaa wax’se ma yeesho)
Wabillaahi Towfiiq
Farah Warsame
Bile1971@hotmail.com
Melbourne, Australia.
========================================
QORAAGA AYEY U GAAR TAHAY QORAALKAAN LOOMAMA FASIRAN KARO TAN RAXANREEB.COM CIDII RABTA IN AY SI GAAR AH MAQAAL AMA FIKRAD U SOO DIRTO RAXANREEB WAXAA LOOGU SOO HAGAAJIN KARTAA ADMIN@RAXANREEB.COM
Use Facebook to Comment on this Post
