Qabiil Dulman iyo Qalbi Dareensan
Abdirahman Maxamed (Xiddig)
xiddig@gmail.com
Juunyo 11 2013
Wakhtiga waxaa ka qaata walbahaar iyo welwel joogta ah oo maanka iyo maskaxda maalin walba ka mashquuliya. Mar walba oo uu fakaro, fakarka wuu ku dheeraadaa ilaa dhidid sida roobka oo kale ah jirkiisa ay fax ka soo yiraahdaan. Xididada, murqaha, iyo margiyadaba way kaboobyoodaan oo marmarka qaar shaqadooda ayeeyba gabaan. Wuxuu ka fakaraa masaa’isha sida khaldan ay dadkiisa u macneesteen oo ay u marin habaabiyeen.
Maalin isaga oo xaalkaas ku jira oo fadhiya maktabadda buugaagta lugu akhristo gudaheeda ayaa waxaa soo akfadhiistey nin ka yaabay xaalada uu ku suganyahay. Balse, isla judhiiba wuu isbadalay oo qof caadi ah ayuu noqday.
Ninkii ayaa inta usoo dhawaaday, wuxuu ku yiri, “Assalaamu Calaykum, walaal sidee tahay waxaad u ektahay, qof xanuusan oo kale, ii waran, ma caafimaad qabtaa, mise in lugu caawiyo ayaad u baahanyahay?”
“Walaal mahadsanid, waan caafimaad qabaa, xaaladayduna waa tamaam, barasho wanaagsan, magacayguna waa Daacad, waxaase la baxay Qalbi Dareensan. Magacaas hooyadey iyo aabahey iimaysan bixin, anigaase la baxay. Waxaana ula baxay, sababta oo ah waxaa dareenkayga iyo damiirkaygaba si joogta u daashaday dhibaatooyinka joogtada ah ee ka dhex taagan dadkayga iyada oo aan daawo u heli karin.”
Ninkii wuxuu yiri, “Aniguna walaal magacayga waxaa la yiraahdaa Guhaad, balse waxaa la ii yaqaanaa Qabiil Dulman oo waxaanba raadinayey waligey qof qalbi dareensan leh oo dhibaatooyinka la igu hayo ii macneen kara. Waxaan ogahay in la I dulmiyey oo la I dhibaateeyey balse waxaan ogsooneyn sababta la igu dulmiyey oo la igu dhibaateeyey. Si walba ha ahaatee, waxaan ku faraxsanahay qalbi I dareensan in aan la kulmo maanta.”
Qalbi Dareensan wuxuu gudagaley mas’alo ka mid ah mas’aashii mashquuliyey maskaxdiisa iyo maankiisaba in uu la wadaago Qabiil Dulman, wuxuuna yiri, “Ninyahow, inkastoo luguu abuuray in la isku kaa barto, haddana waxay dadkaygu kuu qaateen in magacaaga la isku baabiyo oo la isku bahdilo. Inkastoo luguu abuuray in la isku kaa dhaxlo, haddana waxay dadkaygu kuu qaateen in magacaaga la isku dilo, dhiigna uu ku daato. Inkastoo luguu abuuray in la isku kaa xiriiriyo, haddana waxay dadkaygu kuu qaateen in magacaaga la isku fogeeyo, la iskuna takooro. Tollow, maxay tahay sababta ujeedkii abuurkaaga dadkaygu kaaga leexiyeen oo ujeedoyin kale luguugu jiheeyay? Waxa kaliya oo aan ku micneen karaa aniga waa in uu yahay jahli mug weyn oo maskaxda iyo maankaba ka degay in badan oo dadkayga ka mid ah.”
“Ileen saaxiib, waad dareensantahay dhibka dadkaaga haysta, balse waa cajiibe jahligu ma dhibkaas buu leeyahay?” ayuu Qabiil Dulman si degan u weydiiyey Qalbi Dareensan.
“Haa oo cadowga ugu weyn ee dadkaygu leeyahay waa jahliga.” ayuu yiri Qalbi Dareensan, wuxuuna ku sii daray isagoo sii faahfaahinaya hadalkiisii,“Soo ma ogid, in yar oo dadkayga ka mid ah ayaa cadowgan ka guulaystey, in badanna isaga ayaa ka guulaystey, wuxuuna sababay in dad badan ay is dilaan, isna dooxaan.”
“Oo haddii ay sidaa tahay, sidee looga badbaadi karaa?” ayuu Qabiil Dulman si layaable marlabaad u weydiiyey Qalbi Dareensan.
“Waxaa looga badbaadi karaa jahliga iyada oo maskaxda iyo maankaba la kobicyo, si hufanna looga shaqaysiiyo. Waxaa looga badbaadi karaa jahliga iyada oo ujeedka rasmiga ee Alle kuu abuuray la fiirsho, lana fahmo. Waxaa looga badbaadi karaa jahliga iyada oo la darso Rasuulka (SCW) sida uu u daweeyey qabyaaladii ka dhex jirtay Aws iyo Khasraj inta uusan Madiinah iman”, ayuu marlabaad Qalbi Dareensan ugu jawaabay Qabiil Dulman.
“Dhibaatooyinka jahliga uu leeyahay wax ma iiga sheegi kartaa”? ayuu mar saddexaad Qabiil Dulman weydiiyey Qalbi Dareensan.
“Haddii aan si xaqiiq ah kuu la hadlo” ayuu si kaftandhable ah u yiri Qalbi Dareensan, “Magacaaga waxaa lugu burburayey qaran qurux badnaa oo dunida dacaladiisa laga qiimeyn jirey. Magacaaga waxaa lugu burburay qoysas boqolaal kun gaaraya, kuwaas oo u kala qaxay qaaradaha adduunka oo dhan. Magacaaga waxaa ku qaraabtay shaqsi walba oo doonayey in uu wax qaribo, wax khiyaamo, waxna qaso. Magacaaga wuxuu qiil u noqday intii la iskala qaybiyo in dadku qaanado isku ridaan, si ay danahooda goonida ah u fushaan”.
“Su’aal kale aan ku waydiiyo” ayuu yiri Qabiil Dulman “Dadka jahliga badan ee magacayga sida khaldan u isticmaaley, oo I dulmiyey wax ma iiga tilmaami kartaa”?
“Haa” ayuu yiri Qalbi Dareensan, “Dadkaasi waxaa ka mid ah, kuwo maal kugu raadsadey. Dadkaasi waxaa ka mid ah kuwo magac kugu raadsadey. Dadkaasi waxaa ka mid ah kuwo awood kugu raadsadey. Dadkaasi waxaa ka mid ah kuwo kursi kugu raadsadey. Dadkaasi waxaa ka mid ah kuwo awrka kugu kacsadey. Intuba waxay dhinac mareen, abuurkii dhabta ahaa ee Alle kuu unkay, sababtuna waxay tahay jahli daxaloobay oo maskaxda iyo maankaba ka curyaamiyey, sidii aan kuu sheegeyba.”
“Su’aal shanaad aan ku waydiiyo” ayuu yiri Qabiil Dulman, “Dadkaasi maxay ku caqli iyo cibro qaadan karaan oo ay dulmiga iiga dhaafi karaan si dadku aysan iila dagaalin, ileen anigu waxba uma dhibine?”
“Caqli iyo cibro, talo iyo tusaale, shareecadu ulama aysan reeban dadkaasi” ayuu yiri Qalbi Dareensan, “Waxaase ku filan in ay ku caqli iyo cibro qaataan, markii saxaabigii weynaa ee Abuu Dar Al-Qaffaari (Allaha Ka Raali Noqdee) si khaldan magacaaga uu ugu isticmaaley Bilaal (Allaha Ka Raali Noqdee) in uu Rasuulka (SCW) ku yiri Abuu Dar Al-Qaffaari, “Waxaad tahay shaqsi jaahiliyadu ku dhex jirto” (Saxiix).
“Su’aashayda ugu dambaysa aan ku waydiiyo, ileen adigaa fahmi kara dulmiga la igu hayee” ayuu yiri Qabiil Dulman “Qofkii magacayga si khaldan u isticmaala, Alle agtiisa muxuu kala kulmayaa”?
“Gabagabadii iyo gunaanadkii” ayuu yiri Qalbi Dareensan “Rasuulka (SCW) marar farabadan ayuu ugu digey dadka magacaaga in ay si khaldan u isticmaalaan, shaqsigii si khaldan magacaaga u isticmaalanna in uu mutaysan doono ciqaab adag. Wuxuu Rasuulka (SCW) yiri, ‘Wey dhaafi doonaan dadka ku faanaya aabayaashood iyo awoowyadood dhintay, Iyagu, haddii ay dhaafi waayaan, waxay noqon doonaan kuwo ka liita Alle agtiisa xaarwalwaalka, kaas oo sankiisa ama afkiisa ku riixaya saxarada. Alle wuu idinka tagsiiyey kibirkii jaahiliyada iyo faankii ay awoowyada iyo aabayaasha iskugu faani jireen. Dadku waa labo: shaqsi mum’in ah oo Alle ka cabsada iyo shaqsi Alle ka furtay oo ahlu naar ah. Dadka oo dhan Aadam ayeey ka yimaadeen, Aadanna carro ayaa laga abuuray’ (Saxiix).”
“Waxaan kaaga mahad celinayaa dareenka aad I dareensantahay in aan anigu waxba dulmin, dilin, dooxin, balse dadku ay u dareemeen in aan anigu ficiladaas sameeyo. Waxaan doonayaa in aan kuu sheego qof walba oo si khaldan magacayga u isticmaalay in aan maxkamad la horistaagayo, taas oo lugu soo oogayo dambiyadii uu aniga iga galay oo dhan. Maxkamadaas waxaa loo unkay qof walba oo dulman in loogu abaal gudo. Maxkamadaas waxaa iska leh Caadil aan eexda aqoon. Waana, Garsoore aan gafin. Maxkamadaas iyada ah adduunka lagama helo, waxaa laga helaa kaliya aakhiro. Geed gaaban ayaana ugu fadhiyaa, dadka i dulmiyey oo dhan”, ayuu ku soo afmeerey Qabiil Dulman hadalkiisii.
Abdirahman Maxamed (Xiddig)
xiddig@gmail.com
============================
QORAAGA AYEY U GAAR TAHAY QORAALKAAN LOOMAMA FASIRAN KARO TAN RAXANREEB.COM CIDII RABTA IN AY SI GAAR AH MAQAAL AMA FIKRAD U SOO DIRTO RAXANREEB WAXAA LOOGU SOO HAGAAJIN KARTAA ADMIN@RAXANREEB.COM
Use Facebook to Comment on this Post
