WAA JAWAAB FUDUD, HADDII LOO JEELAN YAHAY.
C/raxman Geelle Ciise.
inageelle@yahoo.oc.uk
Maajo 20 2013
Cabdirahman Geelle
Ujeeddo, ahdaaf iyo ka mira dhalinta qorshayaal gaara, iyo siddii lagu gari lahaa badana maaha kuwo kala hara, waxaanse shaki ku jirin in waxkasta oo uu sameeyo aadanuhu aysan ahayn marna kuwo dhamaystiran, sidiii loogu talo galayna u meel mara, taasina waa sifo ugaara Eebbe SWC.
Samaynta iyo dhisidda Dawladda federalka ah ee haysa talada dalka ayaa ah mid muddaba soo kufaa kacaysay, markii danbana gacanta u gashay madaxda maanta dalka majaraha u haysa, oo inta ugu saraysa iyo kuwo badan oo hoosaba aan waxba ku layahayn in soomaaliya laga soo saro godkii ay ku dhacday dabayaaqadii Q.20aad, kuwaas oo aad moodid inay gacanta la galeen nidaam aysan ku kalsoonayn qaadasho iyo ku dhaqan midna.
Haddii aan fududeeyo ujeeddada qoraalkaan, Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federalka Soomaaliya, Mudane. Xasan Shiikh Maxamuud, in badan wuxuu sheegay in aysan xukuumadiisu diidaneyn ku dhaqanka habka xukunka baahsan, ee waxna la wadaago waxna lakala leeyahay ee federalism-ka loo yaqaan, hase yeeshee ay adkaatay, siddii iyo goortii uu niddaamkaan u hirgali lahaa, taas oo ah jawaab uu uga fadhiyo ummadda Soomaaliyeed ee habkaan ku heshiiyey iyo intii la fikir ah.
Isuma arko ruux aqoonteed leh, kuna dhaqmay niddaamkaan, dadkana ku dhaama sida ugu habboon ee loo hirgalin karo marka laga reebo in yar oo aan akhristay, ama arkay dalal qaatay kuna dhaqmay, iyo Inta xusan Dastuurka Ku meel gaar ka ah ee Dawladda, balse waxaan igu adkaatay wax la isaga dhagatirayo, wixiilagu dhaarshay xukuumadda sidda, Golaha Shacabka iyo Golaha Fulinta iyo Shakhsi kasta oo igmado Danta Dalka in lagu dhaariyo inuu ixtiraamo, Dhawrana Dastuurka Jamhuriyadda Federalka ee Soomaaliya.
Shaki kuma jiro inay jiraan shakhsiyaad aan ku qancin in soomaalidu ay yeelato xukuumad awoodeedu kooban tahay, qolo walba iyo reer kasta uu samaysto dawlad ugaara oo leh laba calan, kii soomaaliya iyo mid ayada u gaara, taas oo mararka qaar keeni karta in waddanku noqdo ninba wax ku huluban.
Waa gar haddii loo garaabo, waayo soomaaliya waxay ahayd Jamhuuriyad Dimoqraaddi ah, lehna Awood ay ugu babac dhigto Waddamada Deriskaa oo aan marnaba la jeclayn Soomaaliya inay noqoto mid isku taagta cagaheedda sababtana waxaan u dayey akhristayaasha la socda Daljirka dahsoon ee dalka.
Qaybi oo xukun, waa Habraacii ay addeegsan jireen Gumaystayaashi dalka soo galay Bartamihii iyo dabayaaqaddii Q.18aad, taas oo la midah in Maamul Goboleed kasta oo dhisma in sigaara loola macaamilo, laguna qanciyo wixii isaga ula muuqda dangaara, hase yeeshee aan mid guud wax ugu ool.
Ku darsoo dadka taas ku doodaya kama aha soomaali jacayl iyo waddanka awoodiisa in diblo yagleeyo, ee badan koodu waa dadka ay Soomaalidu ka dagi weyday. Waxay arkeen in uu san niddaamkaa ahayn mid ay ka dhex arkayaan Danahooda siyaasaddeed iyo habdhaqanka guracan ee ah in wax kasta oo Soomaali leedahay ay beel ama qabiilooyin gaara sheegtaan, sida Odayasha Soomaaliyeed, culimada Soomaaliyeed, dhalin yaradda Soomaaliyeed, Haweenka Soomaaliyeed, aqoon yahannada Soomaaliyeed, I.W.M. kuwaas oo meel ka dhac ku ah ummad aadan matalin inaad sheegato magacoodda iyo mansabkooda.
Sidda ku cad Dastuurka ku mel gaarkaa ee Jamhuuriyadda Feredalka Soomaaliya, waxaa la qaadatay in waddanka lagu dhaqo habka Gobolaysiga iyadoo la caddeeyey, Laba Gobol iyo Wixii ka badan inay noqon karaan Dawlad Goboleed, iyadoo la tixgalinayo Rabitaanka Shacabka iyo sidda ay ugu qancaan Asaaska Dawlad Goboleedka.
Jamhuuriyadda Federal-ka Soomaaliya, waxaa lagu dhisay Dastuurka Ku meel Gaarkaa ee Ferederali-ah, waxaana lagu doortay Madaxweyne, Golaha shacabka, iyo Xukumaddii uu soo dhisay Wasiirka Kowaad.
Waxyalaha loo igmaday waxaa ugu muhiimsan, inay umadda Soomaaliyeed Dib-uheshisiiyaan, Federalism-kana Hirgaliyaan, baahinta guud ahaan niddaamka Dawliga ah, iyo Dhammaan wixii kale ee dawlad qaran laga filayey, haseyeeshee waxaa badalay taas qod-qodid boogo la dhayey dhawacoodiina la aasay Muddo hore, Hor istaagista Ummadda ayaheedda ka tashanaysa (Jubba land), ku gacansayridda talooyinka dadka caqliga u saaxiibkaa (Puntland), u magacaabidda Guddoomiyaal Gobol dad aan matalin dadka loo dirayo (Hiiraan, Gedo, Jubbada Hoose, Bay, I.M.W), La macaamilidda ummad Soomaaliyeed siddii waddan ajabi ah (Soomaaliland), taas oo ceel dheer kusi ridaysa soo celinta xasiloonidda dalka.
GEBO-GABO.
Mudane Madaxweyne, waddanka maalinba qolaa ka talinaya, shalay kuwii joogay waxay badaleen kuwii dorraad joogay, Adiga iyo xumadda aad manta utalisidna waxaad baddasheen kuwii shalay, yeynaan noqon Kuwo Hoos koodda fiirsha ee aan ahaanno kuwo hortooda fiirsha,
Majirayaan cid waaraysa, ha isku dayin inaad awoodda aad leedahay, aad ku dulmidid qabiil ama qolo gaara, ee waxaad iskudaydaa inaadan qaadan wax aadan xaq ulahayn, Cilmiga hallaguu dhiggee caqliga kaasho baa la yidhi.
Sidda waddanku federal u noqonayo waa caddahay, oo maaha mid aan isweydiino manta, ee waxay ahayd in loo daayo dadkii keenay nidaamka oo ugu horeeyo Madaxweynaha Dawladda Puntland, Dr.C/raxman Sh.faroole, iyo Mudanayaashii kale ee kala soo shaqeeyey Dhamaystirka niddaamkii Kumeel gaar ka aha. Jawaabta hadalka oo fufudna waa udaa dadka hirgalinkara feralism-ka, fikirkaagana dhiibo, taladda dalkana u celi intii kugu dooratay federalism una sheeg inaadan hirgalin karin, waa lagu jeclaan anaa huba, runtaa sheegtay awgeed.
C/raxman Geelle Ciise.
inageelle@yahoo.oc.uk
============================
QORAAGA AYEY U GAAR TAHAY QORAALKAAN LOOMAMA FASIRAN KARO TAN RAXANREEB.COM CIDII RABTA IN AY SI GAAR AH MAQAAL AMA FIKRAD U SOO DIRTO RAXANREEB WAXAA LOOGU SOO HAGAAJIN KARTAA ADMIN@RAXANREEB.COM
Use Facebook to Comment on this Post
